Healthy

သွေးတိုးရောဂါရှိသူများ ရေအေးချိုးလျှင် သတိထား

ရေချိုးခြင်းသည် တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှုဖြစ်သဖြင့် လူတိုင်းနေ့စဉ် လုပ်ဆောင်ကြရမည်ဖြစ်ပါ သည်။ ရေမချိုးသည့်နေ့တွင် ကိုယ်လက်မအီမသာဖြစ်ခြင်း၊ စိတ်လက်မပေါ့ပါးခြင်း၊ မလန်းဆန်းခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်။ ကိုယ်တွင်းငုပ်နေသော အခိုးအငွေ့များ အပြင်သို့ မထွက်ရသဖြင့် ကိုယ်တွင်းအဂါၤနှင့် ဦး ခေါင်း၊ မျက်နှာ၊ သွားနှင့် ခံတွင်း၊ မျက်စိများအထိပါ အခိုးများတက်ပြီး နေမကောင်းဖြစ်တတ်သည်။

လူတိုင်း နေ့စဉ် ရေချိုးသင့်သည်မှာ မှန်သော်လည်း အေးသောရာသီနှင့် ပူလွန်းသောရာသီများတွင် ရေချိုးမမှားဖို့ အထူးသတိပြု ဆင်ခြင်ရမည်ဖြစ်သည်။ သက်ငယ်ပိုင်းများအတွက်အရေမကြီးသော်လည်း သက်လတ်မှ လူကြီးပို်င်းများမှာ သတိပြုဆင်ခြင် ရေချိုးရမည်ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် အသက် ၅၀ နှစ်ကျော် သူများနှင့် သွေးတိုးရောဂါ ရှိသူများအတွက် ပို၍ သတိထားသင့်ပါသည်။

လွန်ခဲ့သောရက်ပိုင်းအတွင်းက စာရေးသူ၏ လူနာမိတ်ဆွေ အသက် ၅၈ နှစ် အရွယ် အမျိုးသမီး တစ်ဦးသည် အဲယားကွန်းဖွင့်ထားသော အခန်းတွင် ညဘက်အိပ်စက်ပြီး နံနက် စောစောအိပ်ရာထချိန်တွင် ရေချိုးခန်းဝင်ကာ ရေချိုးသည်။ ရေချိုးနေရင်း တစ်ကိုယ်လုံး လေးလံလာသဖြင့် ရေချိုးခန်းတံခါးကိုဖွင့်ပြီး အိမ်ရှေ့ခန်းတွင် ရှိနေသော ခင်ပွန်းဖြစ်သူကို လှမ်းခေါ်လိုက်သည်။

ခင်ပွန်းဖြစ်သူသည် သူမကို ပွေ့ယူပြီး အိပ်ရာပေါ်တွင် အသာချ၍ ရေစိုဝတ်များ လဲပေးနေစဉ်မှာ ပင် စကားမပြောနိုင်၊ ခေါ်မရ။ လုံးဝမလှုပ်ရှားတော့ဘဲ အသက်မရှူတော့။ လည်ပင်းသွေးကြောကို စမ်း သပ်ကြည့်ရာ သွေးမတိုး၍ မောင်နှမတော်သူများကို ဖုန်းဆက်ခေါ်လိုက်ရာ ရောက်လာပြီး ဆေးရုံပို့ရန် ကား စီစဉ်ကြသော်လည်း လုံးဝမလှုပ်ရှားတော့သဖြင့် သေဆုံးမှန်း သိရှိကြပြီး ဆေးရုံမပို့ဖြစ်တော့ဟု ဆိုသည်။

အမှန်မှာ အိပ်ရာထခိျန်တွင် အဲယားကွန်းခန်းမှ ထွက်လာပြီး ချက်ချင်း ရေချိုးသဖြင့် သေဆုံးခြင်း မဟုတ်ပါ။ သေသေချာချာ မေးမြန်းကြည့်မှ သိရသည်မှာ သူတို့နေသည်မှာ တိုက်ခန်းအသစ် ဖြစ်သည်။ မနေ့ကမှ ပြောင်းလာရာ တစ်ညအိပ်ပြီး နံနက်အိပ်ယာထတွင် သေဆုံးရခြင်းဖြစ်သည်။ နံနက်အိပ်ယာထ ပြီးနောက် အိမ်ရှေ့ခန်းတွင် တံမြက်စည်းလှည်း သန့်ရှင်းရေးလုပ်သည်။ ဘုရားခန်းတွင်လည်း သန့်ရှင်းရေး လုပ်သည်။ သောက်တော်ရေနှင့် ဘုရားပန်းများ လဲရန်ပြင်ဆင်ပြီးမှ ရေချိုးခန်းအတွင်းဝင်ပြီး ရေချိုးသည်။ ရေချိုးနေရင်းမှ နေမကောင်းဖြစ်လာသဖြင့် ခင်ပွန်းဖြစ်သူကို လှမ်းခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။

ရောဂါ၏ အခြေခံအကြောင်းလည်း ရှိသည်။ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်အနည်းငယ်က သူ့တွင် ဆီးချိုရောဂါ ဝင်လာသည်။ ဆီးချိုအထူးကု ဆရာဝန်နှင့်လည်း ပြသည်။ ကုသမှုခံယူသည်။ ဆီးချိုကျဆေးသောက်နေ သည်။ သို့သော် သူ့အားနည်းချက်မှာ အစားမရှောင်၊ အစားမဆင်ခြင်ခြင်းဖြစ်သည်။ စားချင်ရာစားပြီး ဆေး သောက်လိုက်မည်ဟု အတွေးခေါ်မျိုး သူ့တွင်ရှိသည်။

သေဆုံးမည့်နံနက်က အိပ်ရာထချိန်တွင် မိမိဘာသာ လက်ထိပ်သွေးဖောက်ပြီး ဆီးချိုစစ်သည့် ကိရိယာဖြင့် စစ်ဆေးသည်။ အိုကေသည် ကောင်းသည်ဟုဆိုသည်။ သို့သော် သူသတိမထားမိသည်မှာ သွေးတိုးဖြစ်သည်။ အဲယားကွန်းဖွင့်ထားသော အအေးခန်းမှ ထွက်လာသူသည် အပူချိန်မတူသည့် ပြင်ပသို့ ရောက်လာလျှင် သွေးပေါင်တက်လာတတ်သည်။ ရုတ်တရက် ရေချိုးပြီး အအေးပတ်လျှင်လည်း သွေး ကြောများကျုံ့ပြီး ဦးနှောက်သို့ သွေးဆောင့်တိုးတတ်သည်။ သတိပြုသင့်သည့် အရာဖြစ်သည်။

တိတ်တဆိတ် လူသတ်သမား

ယခုအခါ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာခြင်းကြောင့်ဟုလည်း ဆိုကြသည်။ အသင့်စား ရယ်ဒီမိတ်အစားအ သောက်များကြောင့်ဟုလည်း ဆိုကြသည်။ လူအတော်များများတွင် သွေးတိုးရောဂါ (သွေးဖိအားတိုးရောဂါ) ဖြစ်ပွားလာသည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။ အနောက်တိုင်းပြဒါးတိုင်နှင့် သို့မဟုတ် ဖိညှစ်သောလေအား ဖြင့် လက်မောင်းမှစီးဆင်းသောသွေးကို သွေးပေါင်ချိန်ကိရိယာဖြင့် တိုင်းသောအခါ အပေါ်သွေးဖိအား ၁၂၀ mmHg နှင့် အောက်သွေး ၈၀ mmHg သည် လူကောင်းတစ်ဦးအတွက် ပုံမှန်သွေးဖိအားဖြစ်သည်။ ထို့ ထက်ပိုတက်လာလျှင် သွေးတိုးစလာပြီဟုဆိုနိုင်သည်။ အပေါ်သွေးဖိအား ၂၀၀ ကျော်လျှင်ရုတ်တရက် ဦး နှောက်သွေးကြောပေါက်ပြီး လေဖြတ်နိုင်သည်။ သွေးဖိအားများခြင်းကြောင့် သွေးကြောအတွင်းမှ သွေးခဲ အဆီခဲ အချို့ပြုတ်ပါသွားပြီး ဦးနှောက်တွင် သွားရောက်ပိတ်ဆို့လျှင်လည်း လေဖြတ်ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။

သွေးတိုးသည် တိတ်တဆိတ်လူသတ်သမား၊ အလစ်ချောင်းနေသော လူသတ်သမားဖြစ်သည်။ သတိရှိကြစေချင်သည်။သွေးတိုး၊ လေဖြတ်၊ ဦးနှောက်သွေးကြောပြတ်၍ ရုတ်တရက် သေဆုံးရသူအများအပြား ရှိသည်။ အချို့ကလည်း ဝေဒနာမခံစားရဘဲ ရက်ရှည်လများ လေဖြတ်ပြီး ဒုက္ခိတမဖြစ်ဘဲ ယခုလိုသေသွားရခြင်းကို ကောင်းသည်ဟု ဆိုကြသူများလည်း ရှိသည်။

ယနေ့အစာ မနက်ဖြန်ရောဂါ

နံနက်စောစောအိပ်ယာထချိန်တွင် သွေးတိုးတက်ပြီး လေဖြတ်သူများကို လေ့လာကြည့်သောအခါ ညကအိပ်ချိန်တွင် အအေးပတ်ခြင်းအပြင် မနေ့ည အိပ်ရာမဝင်မီက စားသောက်ခဲ့သော အစားအသောက် ကြောင့် သွေးတိုးပြီး ဖြစ်ရသည်များလည်း ရှိသည်။
မနေ့က စားခဲ့သော အစာသည် နောက်တစ်နေ့ နံနက်တွင် အကျိုးပေးတတ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ယနေ့အစာ မနက်ဖြန်ရောဂါ ဟုလည်း အဆိုရှိသည်။ မိမိစားသမျှ၏ ကောင်းကျိုး၊ ဆိုးကျိုးကို မိမိခံစားရ မည်ဖြစ်သည်။ သွေးတိုးသောအစာကို စား၍ ချက်ချင်း သွေးတိုးတက်လာသည် မဟုတ်ပါ။ အနည်းဆုံး ၂ နာရီမှ ၇ နာရီခြားပြီး နှလုံးသွေးလှည့်အဖွဲ့သို့ ရောက်ရှိပြီး သွေးတိုးလာတတ်သည်။

ယမန်နေ့ညစာတွင် သွေးတိုးစေမည့် အစာများဖြစ်သည့် ဆားငန်သော အစာ၊ အထူးသဖြင့် ပုပ်၍ ငန်သော ငါးပိ၊ ငါးခြောက်၊ ငံပြာရည်၊ ပဲငါးပိစသည်များ၊ ငါးချဉ်၊ ပုဇွန်ချဉ်၊ မျှစ်ချဉ်၊ မုန့်ညှင်းချဉ်၊ မုန်လာ ချဉ် စသည်လက်လုပ်ချဉ်များ စားသုံးမိလျှင် နောက်တစ်ရက် နံနက်အိပ်ရာထတွင် သွေးတိုး၍ သွေးပေါင် ချိန် တက်နေလေ့ရှိသည်။ အချို့အိမ်များတွင် ဟင်းလျာကို နံနက်တစ်ကြိမ်သာ ချက်ပြီး ညဘက်အချို့အိမ် များတွင် ဟင်းလျာကို နံနက်တစ်ကြိမ်သာ ချက်ပြီး ညဘက်တွင် ပြန်နွှေးစားလေ့ရှိသည်။ ဤသို့ ပြန်နွှေးစား ခြင်းကြောင့် သွေးတိုးရောဂါဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဟင်းအသိုးစားလျှင် အတွင်းမှ အချဉ်ပေါက်နေသော ဓာတ် သည် ‘ဓာတ်ပျက်’ ဟု ခေါ်သည်။ အငန်မဟုတ်ဘဲ သွေးတိုးစေနိုင်သည်။
ဟင်းများ ပြန်နွှေးစားလျှင် အချို့ဟင်းရည် ဆူသောအခါ အမြှုပ်ငယ်များ ထလာသည်ကို တွေ့ရ သည်။ အထူးသဖြင့် ပဲဟင်း၊ ချဉ်ပေါင်ဟင်းများသည် နေကျော်လျှင် သိုးလွယ်သည်။ ပြန်နွှေးသောအခါ အမြှုပ်ထလာသည်ကို တွေ့ရသည်။ မစားသင့်သော ဟင်းမျိုး ဖြစ်သည်။

လေစာစားလျှင် သွေးတိုးမည်

တိုင်းရင်းမြန်မာဆေးဆရာကြီးများ၏ အလိုအရ လေစာများစားမိလျှင်လည်း လေပွပြီး သွေးတိုး တက်သည်။ ရှေးဆရာကြီးများ၏ အယူအဆမှာ သွေးတိုးဟူသည် လေတိုးပင်ဖြစ်သည်။ ဝါယောဓာတ်၏ တွန်းကန်မှု့ကြောင့် မနီခေါ် နှလုံးသွေးကြောကြီးမှ သွေးများကို ခန္ဓာကိုယ်သို့ တွန်းပို့နေသည်ဟု ယူဆ သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
လေစာဟူသည်မှာ များသောအားဖြင့် အခါအရသာရှိသော အစာများဖြစ်သည်။ “အခါးဟူသမျှ လေဓာတ်ကြွသည်” ဟု ဆေးပညာဥပဒေသက ဆိုသည်။ လေပွခြင်းကြောင့် သွေးဖိအားတိုးလာပြီး သွေး တိုးရောဂါ ဖြစ်လာနိုင်သည်။
ခါးသောအရသာရှိသော အစာများမှာ အိမ်ရှင်မများ မီးဖိုချောင်သုံး ဟင်းလျာများတွင် နေ့စဉ်ပါဝင် နေကျဖြစ်သော ခွေးတောက်ရွက်၊ တမာရွက်၊ တမာချဉ်၊ ကြောင်လျှာသီး၊ ကြက်ဟင်းခါးသီး၊ ခရမ်းက စော့သီး၊ ဖန်ခါးသီး၊ တညင်းသီး စသည်များ ပါဝင်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

လေစာဖြစ်သော အသီးအနှံများကို သင့်ရုံစားလျှင် ချင့်ချိန်စားလျှင် ဘာမျှမဖြစ်နိုင်ပါ။ အချို့မှာ အခါးအလွန်ကြိုက်ပြီး အလွန်အမင်း စားမိတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် သွေးတိုးရောဂါ ဖြစ်လာရသည်။ ဝက် သားဟင်းသည်လည်း လေစာဟုယူဆရသည်။ ကြက်ဟင်းခါး သီးကြော်နှင့် ဝက်သားဟင်းစားပြီး ဦးနှောက် သွေးကြောပြတ်သည်အထိ သွေးဆောင့်တိုးကာ အသက်သေဆုံးရသူကို ကိုယ်တွေ့တွေ့ဖူးသည်။ ပူသော ရာသီတွင် သွေးတိုးလွယ်သဖြင့် လေပူစာများကို ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။ လေပူထစေသော အစာဟူသည်မှာ အရက်၊ ဘီယာနှင့် အလွန်အေးအောင် စိမ်ထားသော အအေးဘူးများ၊ ပုလင်းများဖြစ်ပါသည်။ အအေးတစ် ပုလင်းသောက်ရုံဖြင့် သွေးတိုးပြီး ခေါင်းအုံ၊ ခေါင်းကိုက်လာတတ်သဖြင့် ပူသောရာသီတွင် အအေးသောက် ခြင်းကိုလည်း အထူသတိပြု ဆင်ခြင်သင့်ပါသည်။

မှန်ကန်သော ရေချိုးနည်း

ရေချိုးလျှင် သွေးတိုးပြီး ဦးနှောက်သွေးကြော မပြတ်စေရန် ကာကွယ်နိုင်သည့်နည်းကို တင်ပြလို ပါသည်။
ရေမချိုးမီ လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုခု ပြုလုပ်ပါ။ သို့မဟုတ် လမ်းလျှောက်ပါ။ ကြွက်သားနှင့် အာရုံကြော များ တစ်ညလုံးအိပ်ထားသဖြင့် ညောင်းနေသည်ကို လန်းဆန်းစေရန်ဖြစ်သည်။ ပြီးလျှင်ရေမချိုးမီ ရေအေး (ပုံမှန်အေးသောရေ)မတ်ခွက်တစ်ခွက်ခန့်သောက်ပါ။ ဝမ်းအတွင်းအစာအိမ်မှ အပူနှင့်လေပူများငြိမ်သွားမှ ရေချိုးလျှင် သွေးဆောင့်တိုးခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။ ရေချိုးမမှားစေရန် သတိပြုဆင်ခြင်ဖို့လိုသည်။

ရေချိုးရမည့် အချိန်ကိုလည်း သတိထားသင့်သည်။ အထူးသဖြင့် အသက် ၅၀ ကျော်လူကြီးများ ပို၍ သတိထားသင့်သည်။ ရှေးပညာရှိတိုင်းရင်းဆေးသမားတော်ကြီးများ အဆိုအရ ရေချိုးရမည့် အချိန်မှာ ဥတုအလိုက်ခွဲခြားထားသည်။ ရေချိုးချိန်ကို လင်္ကာဖြင့် ဖော်ပြထားရာတွင် “နွေ ကိုး၊ မိုး တစ်ဆယ်၊ ဆောင်း- တစ်ဆယ့်တစ်” ဟူ၍ ဖြစ်ပါသည်။ ဆိုလိုရင်းမှာ နွေဥတုရာသီတွင် နံနက် ၉ နာရီ၊ မိုးဥတုတွင် နံနက် ၁၀ နာရီ၊ ဆောင်းဥတုတွင် နံနက် ၁၁ နာရီ အချိန် ဝင်းကျင်တွင် ရေချိုးသင့်သည်ဟု ဆိုလိုပါသည်။
သွေးတိုးရောဂါရှိသူများသည် ရေချိုးလျှင် အချိန်မဆွဲဘဲ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ချိုးပြီး အအေးမပတ်စေ ရန်အတွက် ရေများကုန်စင်အောင် တဘက်ဖြင့် သုတ်ပြီး နွေးထွေးသော အဝတ်ကို ဝတ်ဆင်ပါ။ အကယ်၍ အေးသောမိုးဥတု၊ ဆောင်းဥတုများဖြစ်လျှင် အအေးမိကာကွယ်စေရန်အတွက် ချင်းတက်ကို ပါးပါးလှီးထား ပြီး ရေနွေးမတ်ခွက်တစ်ဝက်တွင် ထည့်ပြီးအုပ်ထားပါ။ ရေချိုးပြီးသောအခါ အဆိုပါ ချင်းတက်စိမ်ထားသော ရေနွေးကို ပူပူလေးမှုတ်သောက်ပေးခြင်းဖြင့် အအေးပတ်ခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်သည်။ ချင်းသည် သွေးကျဲစေ သော အာနိသင်ရှိသဖြင့် သွေးတိုးခြင်းကိုလည်း ကာကွယ်နိုင်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။